Cuda natury

Chlubą polskiej flory są potężne kilkusetletnie dęby – pomniki przyrody. Obwód ich pni dochodzi do 13 metrów. Można je podziwiać w różnych częściach Polski. Najbardziej znany jest tysiącletni dąb Bartek w Górach Świętokrzyskich oraz liczący 700 lat Chrobry (nazwany na cześć pierwszego polskiego króla) w Borach Dolnośląskich. W środkowej Polsce, w pobliżu miejscowości Rogalin, znajduje się największe w Europie skupisko starych dębów. Jest ich prawie 1000, najstarsze mają po 600 lat, a najbardziej znane są trzy dęby-bracia: Lech, Czech i Rus.

Również przyroda nieożywiona przybiera zachwycające formy. Przykładem są Góry Stołowe: niesamowita plątanina skalnych grzybów, iglic, bram, przepaści, szczelin, wielkich tarasów i skalnego labiryntu o powierzchni 20 ha. W okolicach Krakowa, w wapiennym krajobrazie Ojcowskiego Parku Narodowego, wyrasta 20-metrowa skała w kształcie maczugi, nazwana Maczugą Herkulesa, a niedaleko można zajrzeć do 400 jaskiń. Jednak najpiękniejsze są jaskinie: Raj w Górach Świętokrzyskich i Niedźwiedzia w Sudetach. W obydwu można oglądać odnalezione kości zwierząt plejstoceńskich – mamuta, nosorożca włochatego, niedźwiedzia i lwa jaskiniowego, a także kościane narzędzia, dzieło człowieka neandertalskiego sprzed 40–50 tys. lat. Wiodące przez jaskinie trasy są łatwe i dostępne nawet dla małych dzieci. Wspaniałe oświetlenie wydobywa z mroku stalaktyty, stalagmity, kolumny, draperie, kaskady i podziemne jeziorka. W jaskini Raj z jednego metra kwadratowego stropu zwisa nawet 200 stalaktytów. Występują tu także – będące rzadkością na świecie – pizoidy (perły jaskiniowe – nacieki w kształcie kulek).

W Polsce są 23 parki narodowe. Chronią niepowtarzalną urodę i przyrodnicze osobliwości terenów położonych nad morzem i jeziorami, a także cenne puszcze, unikalne w skali Europy rozlewiska rzek, wapienne skałki i jaskinie oraz góry. Siedem z nich – Słowiński, Białowieski, Kampinoski, Babiogórski, Karkonoski, Tatrzański i Bieszczadzki – zostało wpisanych na listę Światowych Rezerwatów Biosfery UNESCO. Parki są w całości dostępne dla turystów, a ich zwiedzanie umożliwiają wytyczone szlaki piesze, konne, rowerowe i wodne o łącznej długości 2,5 tys. km. Za wstęp do parków są pobierane symboliczne opłaty, a obowiązujące w nich przepisy są dość łagodne: nie wolno schodzić ze szlaków, obozować poza wyznaczonymi miejscami, śmiecić, a polować na zwierzęta można tylko obiektywem.

Oprócz tego w Polsce jest ponad sto pięknych parków krajobrazowych i ponad tysiąc rezerwatów przyrody. Szczególną atrakcją są rezerwaty pokazowe zwierząt: w Białowieży i Międzyzdrojach można obejrzeć żyjące w naturalnych warunkach żubry, dziki, sarny i jelenie, a w Popielnie i Kadzidłowie na Mazurach – koniki polskie, bobry i wilki.

Koniki polskie w rezerwacie

Rozlewiska dwóch rzek, Narwi i Biebrzy to obszar nazywany „polską Amazonią”. Żeby przekonać się o słuszności tego twierdzenia, trzeba tu po prostu przyjechać. Wielbiciele ptaków nie znajdą wielu takich miejsc w Europie. Dolina Biebrzy, najrozleglejszy i jeden z najlepiej zachowanych na naszym kontynencie naturalny zespół torfowisk, została objęta nie tylko parkiem narodowym, który otrzymał Dyplom Europy, ale i międzynarodową konwencją Ramsar, chroniącą szczególnie wartościowe obszary o dużym znaczeniu dla ptactwa wodno-błotnego. Nad Biebrzą mieszka 270 gatunków ptaków, nad Narwią – 200. Tłumnie zatrzymuje się w tych okolicach ptactwo w czasie jesiennych i wiosennych przelotów. Park można zwiedzać drogą wodną, pieszo lub na rowerze, obserwując perkozy, zagrożone wymarciem w skali światowej derkacze i wodniczki oraz rzadkie w Europie bataliony, dzikie gęsi, bekasy, rybitwy i orły, czaple, żurawie, czarne i białe bociany. Nietrudno też dojrzeć na brzegu łosia, który ma tu największą w Polsce ostoję – nad Biebrzą żyje ich ponad 500.